* Projekt Topo_PL_100    Mapa leśnych ludzi

Filozofia wędrowca.

    Nie wiem, czy to fakt, że turystyczne przygody z GPS-em rozpoczynałem od niemapowego Summita, czy może rodzaj uprawianej przeze mnie turystyki pieszej  (turystyka wędrownicza) powodują, że nie przykładam zbyt dużego znacznia do szczegółowości i dokładności map w odbiorniku GPS.  Nie szukam z "GPS-em w ręku" pojedyńczych mogił, krzyży i innych szczegółów zlokalizowanych na mapach topograficznych 1:25.000 czy 1:10.000.

0003.jpg (39426 bytes)

Topo_PL_100 była pierwszą  polską mapką z kolorowymi szlakami turystycznymi.

    W zasadzie - podczas wędrówek po lasach Wielkopolski czy Zachodniego Pomorza wystarczy mi lokalizacja stacji PKP lub miejsca zaparkowania samochodu. Do tego jakiś ciekawy stawek, bądź urocza polanka na wzniesieniu morenowym, którą chciałbym odwiedzić podczas wędrówki. Wszystko to, może być w odbiorniku GPS postaci waypointu. Niekoniecznie mapy.  Dokładność 100m też wystarczy. W końcu PKP czy leśniczówka to nie szpilka.  Oczywiście miło jest widzieć w odbiorniku nie tylko 2-3 waypointy, ale także jakąś treść topograficzną: stawki, strumienie, granice lasów jakieś ważniejsze drogi czy pobliskie osady. Wszystko w postaci jakiejś ogólnej mapy "topo".
    Ogólnej, bo szczegółowość mapki na poziomie papierowych map topo 1:50000 (którą to mapę wraz z kompasem "igiełkowym" i tak zawsze mam ze sobą) nie jest w odbiorniku potrzebna. Ważne, żeby mapka dawała ogólną orientację lokalizacyjną. Sama wędrówka w moim wykonaniu, to nie wyszukiwanie optymalnych ścieżek, które doprowadzą mnie najszybciej do celu. To raczej marsz dokąd oczy poniosą: gdy podczas wędrówki w lesie coś mnie zaintryguje, to po prostu skręcam i idę w tamtym kierunku. 
    W górach natomiast, wędrując np. od schroniska do schroniska, czy ze schroniska na określony szczyt staram trzymać się szlaków lub tzw. szutrówek, a GPS służy mi wówczas bardziej jako komputer podróży niż urządzenie nawigacyjne, bo na znakowanym szlaku czy szutrówce zgubić się nie sposób.
    Ewentualne górskie wędrówki "na krechę" - podobnie jak na nizinach - realizuję "na żywioł" i nie zastanawiam się czy mam skręcić w tę czy inną ścieżkę. Bardziej interesuje mnie cel i ogólny kierunek wędrówki niż to, którą konkretną ścieżką czy bezdrożem do tego celu dotrę.
    Przy takiej filozofii wędrowania nic dziwnego, że w odbiorniku GPS zdecydowanie bardziej cenię sobie jego outdoorowość i kompas - czyli możliwość wędrówek "na azymut" w każdych warunkach pogodowych, niż zbyt szczegółową, "przegadaną" mapę, w której będą wszystkie dukty i przecinki.
    Takie też podejście do turystyki wędrowniczej spowodowało, że po dwóch latach zabaw w robienie w miarę dokładnych map UMP dojrzałem do zmian i w na przełomie roku 2005/2006 rozpocząłem nowy projekt.
Filozofia mapy.

    Projekt TOPO_PL_100 bazuje na zupełnie innej filozofii niż moje mapy UMP.  Moje UMPy Karkonoszy, Tatr czy Bieszczad to mapy w poważnym stopniu oparte o pomiary w terenie, natomiast zestaw Topo_100_PL powstaje prawie w 100% w oparciu o dane pochodzące z map papierowych. Ponieważ - jak wyjaśniłem na wstępie - dla moich potrzeb nie jest mi potrzebna ani duża dokładność, ani duża szczegółowość map, postawiłem na stare mapy topo 1:100.000. Na bazie tych właśnie map stworzona jest podstawowa warstwa topograficzna projektu.

   Ponadto wykorzystuję dane z papierowych map turystycznych (przebieg szlaków, lokalizacja schronisk) oraz dane wektorowe innych autorów -  publikujących mapki na MapCenter.   Całość - uzupełniona dobrej jakości warstwicami kreślonymi  w górach co 20m, a na nizinach co 5m.

0007.jpg (30746 bytes)

Tak powstawał UMP. Każdy mostek, każdy strumyczek przecinający drogę, każde odejście szlaku było zaznaczane w odbiorniku. W tym wszystkim zatraciłem jednak gdzieś urok wędrówek, dlatego w 2006r przestałem się w to bawić. Postawiłem na mapy papierowe - głównie topo 1:100.000 oraz mapy turystyczne. Niestety coś za coś. Zmiana filozofii tworzenia map dla Garmina odbywa się kosztem ich jakości.

   Wybrane obszary mapy będące szczególnie bliskie mojemu sercu są dokładniejsze i bardziej szczegółowe, bo spora część danych pochodzi z wykonanej przeze mnie wektoryzacji map topograficznych 1:50000 lub z map szczegółowych innych autorów publikujących na MapCenter.
    Konsekwencją wykorzystania jako podstawowej bazy - map topograficznych 1:100.000 są oczywiście poważne błędy lokalizacyjne, sięgające niekiedy 80-90m. Błąd średni szacuję na ok. 50m. Dla moich potrzeb to błąd do zaakceptowania. Podkłady są "leciwe": aktualność podkładów to lata "gierkowskie". Zatem mapa jest też bardzo mocno zdezaktualizowana. Zwłaszcza w terenach zurbanizowanych, co ogranicza jej zastosowanie do terenów leśnych i górskich. Dlatego nazywam ją:

" mapą leśnych ludzi "


Funkcjonalność mapy w praktyce.
   Pierwsze arkusze mapy sprawdziłem wiosną 2006r na dwóch kilkunastokilometrowych spacerach w podpoznańskich lasach. Nie trudno odgadnąć, że na obszarach nie uszczegółowionych do poziomu topo 1:50.000 szedłem ścieżkami, których nie było na mapie. Niemniej - widoczne w odbiorniku sąsiadujące jeziorka i pobliskie miejscowości oraz okoliczne większe szutrówki dawały cały czas poczucie "pewności lokalizacyjnej". W każdym bądź razie mapka prezentowała się w lesie zdecydowanie lepiej niż GPS Nawigator, o GPMapie nie wspomnę.
   Puszcza Notecka - ze swoimi ścieżkami i przecinkami na poziomie szczegółowości map topograficznych 1:50.000 nie wymaga komentarza. To GPS-owa pierwsza liga.
   Jeden z arkuszy mapki - Tatry - przeszedł w maju 2006r pierwszy "chrzest" górski.  Szlaki i szutrówki - w większości zweryfikowane - były przekopiowane z mojej mapy UMP "Tatry" z serii "Turystyka".  Natomiast warstwa topograficzna bazowała na setkach. Nie muszę chyba wyjaśniać, że mapa Topo_100 była zdecydowanie mniej precyzyjna od mapy "Turystyka" np. w zakresie lokalizacji strumieni. Strumień przesunięty o 50-60m ustawiony dodatkowo skośnie do szlaku daje czasem błąd "krzyżówki" ze szlakiem zdecydowanie ponad 100m !! Takie przypadki były.  Ogólnie jednak, mapka prezentowała się przyzwoicie, co - zwłaszcza wobec jej nowych możliwości graficznych - czyni z niej niezłego konkurenta dla bardziej dokładnych map z serii "Turystyka". Nic zresztą nie stoi na przeszkodzie, aby w dobie odbiorników "na kartę" wgrać oba lub nawet 3 zestawy: Turystyka, Topo_Pl_1oo i Topo_Pl_100_Lite map i na miejscu zadecydować którą mapę używać, a w terenach zurbanizowanych układ szlaków (Topo_PL_100_Lite) wyświetlać na tle dokładniejszej i bardziej szczegółowej od mojej mapy komercyjnej lub UMP_Wwa/PL.
    Bieszczady - w całości pochodzą z mojego UMP-a. Na dodatek w Bieszczadach w wersji Topo_100 dokonałem wielu aktualizacji, co powoduje że obecnie jest to mapa zdecydowanie lepsza niż UMP Bieszczady w serii Turystyka.
    We wrześniu 2006 przetestowałem jedną ze słabszych - w tamtym okresie - mapek zestawu:  Worek Raczański o czym napisałem szerzej w bogato ilustrowanym ARTYKULE Do lektury artykułu gorąco zachęcam, bo daje on rzeczywiste wyobrażenie o projekcie Topo_100_PL. Co prawda dziś (grudzień 2006r) znaczne obszary terenów górskich zostały mocno uszczegółowione, ale mapki mniej szczegółowe nadal stanowią poważną część projektu.
 
   W roku 2006
     Na pakiet "Topo_PL_100" składały się dwa zestawy:
  • właściwa mapa "Topo" - podkład topograficzny:

0004.jpg (162691 bytes)

  • routowalny schemat szlaków turystycznych:

0005.jpg (111053 bytes)

    Łączne wgranie map z obu zestawów dawało routowalną po szlakach turystycznych mapę "topo" o wyjątkowo czytelnej szacie graficznej.

   

0006.jpg (35750 bytes)

Rok 2007 ..... przyniósł zmiany w koncepcji mapy.
   GPMapa 3.o oraz GPS Nawigator - z którymi mój zestaw Topo_PL_Szlaki  był w pełni kompatybilny i z którymi - w zamyśle - mapy szlaków z tego zestawu miały być wykorzystywane w terenach zurbanizowanych, przeszły już w zasadzie do historii, a coraz bardziej popularne i coraz bardziej szczegółowe - jeżeli chodzi o siatkę dróg, w tym także tzw. "szutrówek" - mapy (np. CNE 9.o czy nowa GPMapa) są mapami typu NT, które nie mogą być wyświetlane razem z innymi mapami.
    Ponieważ nadal koncentruję się na mapach regionów leśnych i górskich i nadal uważam, że w terenach zurbanizowanych należy korzystać z map komercyjnych, w tym np. z nowych wersji GPMapy, postanowiłem nadać mapce szlaków status "Transparent", co umożliwia jej wyświetlanie na tle map typu NT.  Ten zestaw nosi obecnie nazwę: Topo_PL_100_Lite.  Jednocześnie szlaki w wersji "nie Transparent" po likwidacji niektórych kategorii dróg oraz po poważnej rewolucji w typach obiektów i układzie warstw przeniosłem do pakietu podstawowego:  Topo_PL_100.
   Dzięki czemu, już nie tylko w odbiorniku, ale także w MapSource uzyskujemy w pełni funkcjonalną mapę turystyczną z możliwoscią automatycznego planowania tras po siatce szlaków. Teraz możliwe jest przygotowanie tras wygodnie domu - z możliwością dokonania ich ewentualnej korekty, gdyby okazało się, że wyznaczone automatycznie trasy nie prowadzą nas tą drogą, którą byliśmy zainteresowani :

0083.jpg (244301 bytes)

0084.jpg (238457 bytes)

Możliwe jest także zapoznanie się z długością trasy i jej przewyższeniami:

0085.jpg (79174 bytes)

    Przeniesienie elementów routowalnych (szlaki) do mapki zasadniczej spowodowało, że jej maksymalnie szczegółowa warstwa znalazła się na poziomie zoom=120m, co stoi w sprzeczności z małą dokładnością lokalizacyjną mapy i zalecanym przeze mnie zoomem 200/300m. Dlatego też, w celu zapewnienia pełnej szczegółowości mapy, przy  zoom=200/300m  zalecam zmianę ustawień odbiornika.
0086.jpg (38786 bytes) 0087.jpg (40860 bytes)
 

Rok 2008 ..... "Standard 2008"
     Arkusze mapy, które opublikuję w roku 2008 jako nowości, będą wykonane wg nieco ulepszonej koncepcji, którą nazwałem: "Standard 2008". Ponadto arkusze opublikowane w latach 2006-2007 będą sukcesywnie dostosowywane do tego standardu.
    Czym jest "standard 2008"?
    Standard 2008 to mapa (nadal przeznaczaona dla piechurów i nadal nie uszczegółowiana w terenach zurbanizowanych) posiadająca pełen "turystyczny" routing na następujących elementach liniowych:
  • drogi utwardzone
  • drogi szutrowe (tzw. "stokówki")
  • wybrane drogi polne i leśne
  • wybrane ścieżki nazywane na mapie "track GPS"
  • szlaki turystyczne
    Koncepcja stworzenia mapy utrzymanej w takim stylu powstała latem 2007r podczas moich bieszczadzkich wędrówek, odbywanych w znacznym stopniu po drogach szutrowych. Po wyjściu "z lasu" na szutrówkę często dostawałem od mojej lepszej połowy pytanie w stylu: "jak daleko mamy do samochodu (PKSu)?". Jako miłośnik informacji ETA normalnie używam nawigację typu "krecha". Ale moja odpowiedź: "w linii prostej 4.5 km" zawsze wywoływała lekkie zdenerwowanie osoby pytającej. Chciał nie chciał, przełączałem się na jakąś mapę z routingiem (przeważnie CNE9) i rekalkulowałem trasę "wg dróg". Problem w tym, że jeżeli trasa częściowo biegła szutrówką, a częściowo szlakiem turystycznym obliczenie długości trasy na podstawie kalkulacji "wg dróg" nie było możliwe. Moja mapa nie pozwalała na routing po szutrówce, natomiast CNE nie zna pojęcia szlaku. Stąd pomysł na routing zarówno po szlakach jak też po drogach. Teoretycznie ta koncepcja znana jest z moich map z serii "Turystyka", jednak w Topo_PL_100 zastosowałem pewne zmiany ......
    Pełne właściwości standardu 2008 chciałbym zaprezentować na znanym już z wcześniejszej edycji (zaktualizowanym również pod względem treści) arkuszu Bieszczad. Mapa poza zmianami związanymi z routingiem posiada zmienioną organizację leveli, co można zauważyć natychmiast po uruchomieniu MapSource:

0034.jpg (136706 bytes)

   Właśnie to warto zapamiętać. Widoczny przy dużym oddaleniu brak dróg "lokalnych" oznacza, że dany arkusz mapy został wykonany w standardzie 2008, o czym możemy się także przekonać próbując wyznaczyć trasę po "bez szlakowej" stokówce wzdłuż Sanu:

0035.jpg (142208 bytes)

Użytkownicy Topo_PL_100, korzystający z rekalkulacji wg dróg, powinni zapamiętać następujące informacje techniczne:
  • Poza szlakami - dane do routingu:
    • są wprowadzone niezależnie od widocznych na mapie dróg, zatem może się zdarzyć, że fioletowa kreska nie pobiegnie idealnie po drodze.
    • posiadają atrybut "NIE dopuszczony ruch pojazdów uprzywilejowanych"
  • Na szlakach i ścieżkach oznaczonych jako "track GPS" - dane do routingu:
    • posiadają atrybut "NIE dopuszczony ruch rowerów"
  • Poza powyższymi restrykcjami priorytet wszystkich dróg/szlaków jest jednakowy
W konsekwencji tak przyjętych założeń kalkulacja tras w zależności od ustawień odbiornika będzie wyglądała następująco:
0024.jpg (19519 bytes)  

"Pieszy" - typowe ustawienie odbiornika. Kalkulacja odbywa się zarówno po szlakach jak też po drogach.

Na prawo trasa z Przeł. Wyżniej do Nasicznego. Optymalnie: po drogach.

0026.jpg (24468 bytes)
0027.jpg (19896 bytes)  

Zmiana ustawień na "Uprzywilejowany" powoduje zadziałanie restrykcji. Kalkulacja odbywa się wg schematu: "Tylko po szlakach".

Na prawo: znacznie dłuższa trasa, ale za to w 100% po szlakach.

0028.jpg (25593 bytes)
0029.jpg (19221 bytes)  

Natomiast przełączenie odbiornika na "Rower" powoduje kalkulację tras wg schematu "Unikaj szlaków".

Na prawo: w nieco innym regionie - odbiornik wyraźnie wybrał trasę dłuższą, ale poza szlakiem.

0030.jpg (20522 bytes)
0025.jpg (19285 bytes) Po przełączeniu na "Pieszy", ta sama trasa wygląda następująco: 0031.jpg (20299 bytes)
  A co poza routingiem?
   Poza routingiem popsułem dokładność lokalizacyjną map i wzorem map papierowych - w celu podniesienia czytelności - odsunąłem w bok o 20-40m szlaki biegnące po drogach:

0032.jpg (25187 bytes)

 

Jak widać na obu screenshotach - szlaki biegną wyrażnie obok dróg.

Być może odsunięcie szlaków od dróg powinno być nieco większe, ale i tak w porównaniu do map wykonanych w latach 2006-2007 standard 2008 prezentuje się czytelniej, zwłaszcza że znów "namieszałem" w grafice mapy .....

0033.jpg (23530 bytes)


    Mapy są zoptymalizowane dla outdoorowych odbiorników Garmina z serii "C"
    Nieprawidłowy sposób wyświetlania niektórych typów obiektów wyklucza możliwość ich sensownego wykorzystania  na urządzeniach typu PDA (wyjątkiem jest aplikacja Garmin Mobile XT), w niektórych odbiornikach samochodowych oraz w czarno białych odbiornikach outdoorowych.
   Mapa jest do pobrania w sekcji Download.
 UWAGA: 

 
Projekt Topo_PL_100 został wykonany -
na potrzeby własne - do wykorzystania podczas leśnych i górskich wędrówek pieszych. Projekt - jako UMP /uzupełniająca mapa Polski/ - stanowi uzupełnienie map samochodowych i to wyłącznie na tych obszarach, gdzie dla piechura - wędrowca informacje topograficzne mają większe znaczenie niż informacje drogowe.

Przy realizacji projektu Topo_PL_100 wykorzystano następujące źródła:
* Mapy topograficzne 1:100000 i 1:50000
* Numeryczną mapę bazową PIOS
* SRTM CGIAR i DEM_30
* Mapy turystyczne: Compass, Demart, WZKart, Plan, Shocart, Harmanec
* Dane z projektu UMP_PCPL, w szczególności w rejonie Borów Tucholskich
* Dane z MapCenter w tym dane następujących autorów:
   - Dariusz Bielecki
   - Bogdan Drozd
   - Wojtek Dukaczewski
   - Damian Gałka
   - Michał Kaśkosz
   - Jacek Pachniewicz
   - Roman Rowiecki
   - Krzysztof Świtalski
   - Marek Warchala
   - Marcin Zdzianicki
* Waypointową bazę miejscowości przygotowaną z wykorzystaniem CNE 9.o

Opracowanie graficzne: Roman Rowiecki, Lech Ratajczak, Piotr Frasunkiewicz
Kompilacja mapy: cgpsmapper (Stanisław Kozicki)
Opracowanie danych wysokościowych: UMP_Edit (KSW)


  
Mapa
nie jest przeznaczona do powszechnego użytku, a publikacja mapy ma na celu wyłącznie pokazanie efektów, jakie można uzyskać w warunkach amatorskich na turystycznych mapach wektorowych przeznaczonych dla odbiorników firmy Garmin. Autor zwraca uwagę, na wykorzystanie różnych źródeł oraz zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody pośrednie i bezpośrednie wynikłe z ewentualnego używania Topo_PL_100.

--------------------------------------------
Lech Ratajczak   VI -XII 2006    II 2007    I 2008