* Mini encyklopedia ......
   Każdy szanujący się autor artykułów na temat GPS powinien zacząć od słów: GPS - skrót angielskiej nazwy Global Positioning System (globalny system lokalizacyjny) opracowany na potrzeby wojska przez Departament Obrony USA, który składa się z 24 satelitów krążących na na orbitach ........ itd. itd.
  Nie będę o tym pisał. Tego typu informacje można bez problemów znaleźć w sieci. Np. bardzo przystępną informację na ten temat podaje: Nawigatornia. Tam też można znaleźć dość rozbudowany słownik podstawowych pojęć związanych z GPS. Sądzę jednak, że specyfika mojego serwisu - jego stosunkowo wąska specjalizacja, zobowiązuje mnie do wytłumaczenia w nieco inny sposób niż podaje to Nawigatornia podstawowych pojęć związanych z wykorzystaniem GPS w szeroko pojętej turystyce.
   Na początku chciałbym zwrócić uwagę , że spora część autorów pisujących o GPS używa określeń typu:
  • .... podłączyłem GPS do komputera....
  • .... przegrałem z GPS-a tracki.....
   No właśnie. Widać, że w potocznym rozumieniu GPS to nie system, a część tego systemu: małe, elektroniczne urządzenie odbierające sygnał z satelitów GPS. Odbiornik taki po synchronizacji swojego zegara z systemem, dokonuje obliczeń opóźnienia otrzymywanego sygnału, a co za tym idzie oblicza odległość od danego satelity. Po określeniu odległości od 3 satelitów odbiornik jest w stanie wyliczyć swoje położenie geograficzne (długość i szerokość), a po określeniu odległości od 4 satelitów także wysokość n.p.m.
   Odbiorniki GPS mogą mieć zastosowanie profesjonalne np. w wojskowości czy w geodezji. Inne - nazwijmy je "odbiornikami amatorskimi" mogą być wykorzystywane np. w nawigacji samochodowej czy podczas wędrówek pieszych. Oba segmenty różni nie tylko czułość czy precyzja pomiarów (obliczeń), ale także .... cena !   Zwracam uwagę, że we wszystkich moich artykułach odnoszę się wyłącznie do tego drugiego segmentu, czyli do odbiorników amatorskich.
   Poniżej - dla tych, którzy nigdy nie mieli w ręku odbiornika GPS - przedstawiam podstawowe pojęcia związane z tą tematyką.
Autorouting Automatyczne wyznaczanie trasy po siatce drogowej mapy załadowanej do odbiornika GPS. Ta funkcja cechuje typowe odbiorniki samochodowe oraz nowsze odbiorniki turystyczne. Do wyznaczenia trasy w sposób automatyczny poza przystosowanym do tego celu odbiornikiem, potrzebne są także odpowiednie mapy (samochodowe lub turystyczne) wspomagające tę funkcję. Najczęściej funkcja autoroutingu jest podparta przez nawigację "door to door".
door to door (od drzwi - do drzwi) - system nawigacji nazywany też "zakręt po zakręcie" charakterystyczny dla odbiorników samochodowych. System informuje kierowcę odpowiednimi komunikatami (najczęściej głosowymi)  o zbliżającym się manewrze. Np: "Skręć w prawo za 100m".  Prawidłowe działanie systemu uzależnione jest przede wszystkim od sposobu przygotowania map, które muszą uwzględniać zakazy skrętu, zakazy wjazdu oraz ślimacznice skrzyżowań wielopoziomowych, a ponadto muszą zawierać bazę adresową z numeracją budynków.
Firmware Wewnętrzny soft (coś na kształt systemu operacyjnego) przygotowany dla konkretnego modelu odbiornika GPS, będący firmowym produktem danego producenta.  W przeciwieństwie do GPS-ów opartych na bazie PDA (pocketPC, palmOS), do odbiorników pracujących pod kontrolą firmware nie można wgrywać dodatkowego softu.
GPS /jako odbiornik/ Odbiornik sygnału satelitarnego, którego podstawową funkcją jest ustalenie współrzędnych geograficznych.   Amatorskie odbiorniki GPS możemy ze względu na ich budowę podzielić na:
  • Odbiorniki GPS pracujące pod kontrolą tzw. "firmware" (w dalszej części nazywane "odbiornikami").  Odbiorniki tego typu poza elektroniką umożliwiającą podstawową funkcję (obliczenie współrzędnych) posiadają dodatkowo własny wyświetlacz, na którym wyświetlane są informacje. Ze względu na funkcje możemy je podzielić na:
    • mapowe - z możliwością ładowania i obsługi map (umożliwiają pokazanie lokalizacji na tle mapy)
    • niemapowe, które w.wym. funkcji nie posiadają.
  • Moduły GPS - w przeciwieństwie do w.wym. nie posiadają wyświetlacza i mogą być używane wyłącznie jako dodatek (moduł) do komputera (np. laptop lub PDA /Palm, PocketPC /). W zależności od sposobu komunikacji z komputerem rozróżniamy tu odbiorniki:
    • "Myszka" (zwana przez niektórych mylnie anteną) - moduł podłączany do komputera kabelkiem przez port RS lub USB
    • "BT" komunikający się z komputerem przez łącze Bluetooth
    • "CF" moduł w postaci karty Compact_Flash - stosowany w urządzeniach typu PDA
  • Zintegrowane PDA/GPS - komputerki kieszonkowe (pocketPC lub PamlOS) z wbudowanym na stałe odbiornikiem GPS
Mapa GPS Mapa wektorowa w specjalnym formacie obsługiwana przez odbiornik GPS. Każdy producent posiada swój specyficzny format mapy, stąd np: map dla odbiornika Garmin nie można używać w odbiornikach innych producentów. Największą zaletą map wektorowych jest ich czytelność przy różnych stopniach skalowania, możliwość wyszukiwania obiektów wg indeksów oraz możliwość ich obracania - zgodnie z kierunkiem ruchu (funkcja: Track Up) oraz (opcjonalnie) wspomaganie funkcji autoroutingu i nawigacji  door to door.
Mapa   rastrowa GPS Mapa w postaci pliku graficznego z odpowiednio opisanymi punktami kalibracyjnymi tj. współrzędnymi geograficznymi wybranych punktów charakterystycznych (np. narożniki mapy) i "trzymająca" odwzorowanie określonego układu. Mapa taka, jest obsługiwana specjalistycznym softem na PC lub PDA.  UWAGA:   nie ma możliwości wgrania map rastrowych do odbiorników GPS pracujących pod kontrolą tzw. "firmware".
Outdoor Trochę niezbyt szczęśliwe, skrótowe określenie aktywnej turystyki. Konsekwencją tego określenia są definicje: outdoorowiec, i odbiornik outdoorowy oznaczające dedykowany odbiornik turystyczny.  
POI (Points of Interest)   Ciekawe punkty. Takimi punktami mogą być np: hotele, stacje benzynowe, bankomaty, ale także: szczyty, przełęcze itp. Punkty te mogą być stałymi elementami mapy wektorowej lub tzw. punktami użytkownika. Najczęściej spotykaną funkcją związaną z obsługą POI jest tzw. "ostrzeganie" przy zbliżaniu - ważne np. dla POI wskazujących lokalizację Fotoradarów. 
Trasa /Route/ Zaplanowany schemat (plan) wycieczki. Z reguły trasa jest planowana od waypointu do waypointu (lub POI). Więcej na temat tras i zagadnienień z nimi związanych: ZOBACZ
UMP "Uzupełniająca Mapa Polski" lub "Unofficial Map of Poland". Pod tym skrótem kryje się inicjatywa grupy zapaleńców mająca na celu wykonanie freewarowych mapek wektorowych Polski.  Osobiście uważam, że skrót ten trochę stracił na swojej aktualności. W związku z bardzo dużym zaangażowaniem autorów mapek "free" spoza Polski w zasadzie należałoby ten skrót tłumaczyć jako "Unofficial Map Project". Wówczas taki opis jak: UMP Slovakia Road  należy rozumieć jako freewarową mapkę drogową Słowacji. Więcej o projekcie UMP możesz przeczytać w sekcji "Mapy"
Waypoint (Punkt trasy)  Punkt o określonych współrzędnych geograficznych, zaprojektowany przez użytkownika i zapamiętany w pamięci odbiornika, bądź komputera. Jest to element związany głównie z odbiornikami turystycznymi. W potocznym użyciu najczęściej stosuje się właśnie nazwę angielską: WAYPOINT. Spotykana też jest nazwa: Punkt Użytkownika, chocież tę drugą raczej stosujemy do nieco innej kategorii punktów - do POI. Do waypointu poza nazwą, z reguły przypisany jest symbol graficzny (ikona), wskazujący na jego typ. Waypoint może pochodzić "z pomiaru" może być też przygotowany "ręcznie" w odbiorniku. Można go także zaprojektować odpowiednim softem na bazie mapy rastrowej (PC lub PDA). Więcej na temat waypointów i zagadnienień z nimi związanych: ZOBACZ
Ślad /Track/ Zapis przebytej drogi (zbiór punktów o określonych współrzędnych geograficznych zapisanych automatycznie przez odbiornik) Wbrew definicji, ślad można wygenerować również w odpowiednim programie na PC. Zobacz też: trackmapa. Więcej na temat śladów i zagadnienień z nimi związanych: ZOBACZ
Trackback Nawigacja po śladzie. Więcej na temat śladów i zagadnienień z nimi związanych: ZOBACZ
Trackmapa Zbiór śladów - najczęściej śladów wygenerowanych na PC, który zwłaszcza w odbiornikach niemapowych może pokazać lokalizację dróg, ścieżek itp. Z trackmapą i śladami wiąże się pojęcie nawigacji po śladach: trackback. Więcej na temat śladów i zagadnienień z nimi związanych: ZOBACZ

Wstep-1BW.jpg (12760 bytes)

Waypointy oraz trasa.

Obsługę waypointów i tras posiadają praktycznie wszystkie odbiorniki z wyświetlaczem.

---------------------------